Kategoriler
11. SINIF 6. ÜNİTE: ROMAN

CUMHURİYET DÖNEMİ 1950-1980 ARASI MİLLİ VE DİNİ DUYARLILIKLARI YANSITAN ROMAN

1.Milli Edebiyat dönemi sanatçıları bu dönemde yazmaya devam etmişler ve bu dönem yazarlarını etkilemiştir.

2.İlk yıllarda milli edebiyat sanat çizgisine paralel eserler verilmiştir. Cumhuriyet döneminde Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren hikâye ve romanlarla Milli Edebiyat dönemi roman ve hikâyeleri arasında; Anadolu coğrafyasını ve halkını anlatma bakımından bir ortaklık olmakla birlikte Atatürk ilke ve inkılâplarını konu edinme, savaş sonrası hayatı da anlatma bakımından farklılıklar söz konusudur.

3.Milli kaynaklarından, Türk mitolojisinden, destanlarından etkilenmiştir. Türk tarihinin şanlı zaferleri işlenmiş, tarihi karakterlerden esinlenilmiş kahramanlara yer verilmiştir.

4. Milli mücadele savaşları, Cumhuriyetin kazanımları ve devrimleri Türk tarihinin milli değerleri ve isimleri anlatılmıştır. Atatürk ilke ve inkılâplarına uygun bir bakışla eserler yazılmıştır.

5.Anadolu ve Anadolu insanı işlenmiştir.

6.Türkçülük akımın etkisi büyüktür.

7.Milli ve dini olgular önemsenir hatta eserlerde bu unsurlar yüceltilir.

8. Din olgusu ön plana çıkarılmış, dini unsurlar ve yaşama biçimi eserlere yansıtılmıştır.

9.Genellikle olay ön plana çıkarılmıştır. Maupassant tarzının (olay hikâyesi) özellikleri görülür.

10. Olaylar destansı bir şekilde ele alınmıştır.

11. Genellikle sosyal ve kültürel özellikler üzerinde durulmuştur Roman ve hikâyelerde toplumsal ve kültürel farklılıklar, ülke ve toplum sorunları, Kurtuluş Savaşı, eski-yeni çatışması, köy ve kasaba insanının çelişkileri, tarihi konular, yanlış Batılılaşma konuları ağırlıkla işlenmiştir. Doğu – Batı karşılaştırmaları yapılmıştır.  Batıl inançlar ve hurafeler eleştirilmiştir.

12. Genellikle açık ve anlaşılır, konuşma diline yakın  bir dil kullanılmıştır.

13. Realizmin etkisiyle gerçekçi gözlemlere yer verilir.

14. Toplum için sanat anlayışı hâkimdir.

Bu anlayışı benimseyen sanatçılar:

Hüseyin Nihat ATSIZ

Mustafa Necati Sepetçioğlu

Bahaeddin Özkişi

Münevver Ayaşlı

Emine IŞINSU

Sevinç ÇOKUM

HÜSEYİN NİHAL ATSIZ

            Türkçülük hareketinin önde gelen temsilcilerindendir. Tarihi romanlar yazmıştır. Coşkun bir anlatımı, zengin bir hayal gücü vardır. Eserlerinde geçmişimizdeki kültürel zenginlikleri, kahramanlıkları başarılı bir şekilde anlatmıştır. Düşüncelerini çıkarmış olduğu Atsız Mecmua, Orhun, Orkun, Ötüken dergilerinde yayımlamıştır. Turancı görüşleri savundu.

Atsız, Atlı, Selim Pusat, Bozkurt, Namık Kemal imzalarını da kullandı. İstanbul Erkek Lisesi’ni, Darülfünun Edebiyat Bölümü’nü bitirdi (1930). Türkiyat Enstitüsü’ne asistan oldu (1931). Liselerde edebiyat öğretmenliği yaptı.

            Yirmi iki arkadaşıyla birlikte tutuklanarak Irkçılık, Turancılık Davası’nda yargılandı.

1973’te ceza yasasının 143, 3. maddesinde öngörülen “Anayasanın tanıdığı kamu haklarını ırk mülahazasıyla kaldırmayı hedef tutma” suçundan hüküm giydi. Yaşlılığı nedeniyle cezası Cumhurbaşkanlığı’nca bağışlandı (1974).

Roman:

Dalkavuklar Gecesi, İstanbul 1941.

Bozkurtların Ölümü, İstanbul 1946.

Bozkurtlar Diriliyor, İstanbul 1949.

Deli Kurt, İstanbul 1958.

Z Vitamini, İstanbul 1959.

Ruh Adam, İstanbul 1972.

 MUSTAFA NECATİ SEPETÇİOĞLU 

Malazgirt zaferinden (1071) başlanarak Osmanlı’nın fetret devri ve İstanbul’un fethine kadar Türk tarihini konu alırken, diğer romanlarında günümüz Türkiye’sinde yaşanan toplumsal değişim ve sonuçları işlemiştir. Roman,destan,oyun ve hikaye alanında eser vermiştir. “Gece Vaktinde Gündönümü” ve “Karanlıkta Mum Işığı” ile 1980 yılında Tüekiye Milli Vakfı Kültür Armağanı’nı almıştır.

Romanları: Kilit, Anahtar, Kapı, Konak, çatı, Üçler-Yediler-Kırklar…

BAHAEDDİN ÖZKİŞİ

Hikâye ve romanlarında insanın temel sorunlarını, insan sevgisini, modern insanın açmazlarını, tasavvuf terbiyesini işlemiştir.  Eserlerinde güçlü olan eşya betimlemeleriyle dikkat çeker. Osmanlı tarihiyle yakından ilgilenmiştir. “Sokakta” adlı romanıyla Peyami Safa Roman Yarışması’nda başarı ödülü almıştır. Bu romanında bir sokak çevresinde insanlardaki değişim ve aldatılmış insanlığın dramı ele alınır. Manevi değerleri hiçe sayan materyalizmin ülkeyi istilası üzerinde durulmuştur.

Romanları: Sokakta, Köse Kadı (Osmanlı Devleti’nin teşkilatçılığını anlatmıştır.), Uçtaki Adam

EMİNE IŞINSU

Yazar, şair Halide Nusret Zorlutuna’nın kızıdır. Çeşitli dergi ve gazetelerde yazdı. Geçmişten günümüze Türk insanının varlık mücadelesine yoğunlaşmıştır.

Milliyetçi-ülkücü bir görüşle ele aldığı romanlarıyla tanındı. Işınsu ilk olarak bir şiir kitabı yayımlasa da bunu sürdürmedi. Roman ve oyun yazarlığında yoğunlaştı. Romanlarında tasavvufi ve tarihi konuları işlemiş, insan psikolojisini öne çıkarmıştır.

            5 Mayıs 2021 tarihinde 82 yaşında yaşamını yitirdi.

Romanları:  Küçük Dünya, Azap Toprakları, Ak Topraklar, Bukağı, Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri…

SEVİNÇ ÇOKUM

Behçet Necatigil’in önerisiyle hikâye yazmaya başlayan yazar daha sonra romana yönelmiştir. Sosyal ve tarihi romanlarıyla adını duyurmuştur.  Şiirli anlatımın esas olduğu eserlerinde şehrin dar ve eski sokaklarının insanlarını oldukça zengin iç dünyalarıyla anlatır.

Hisar dergisinde yazar yazar, Türk toplumunun 70’li yıllardan başlayarak geçirdiği hızlı değişimi, bu değişime uyum sağlamakta güçlük çeken insanların ruhsal durumlarını, yalnızlık ve yabancılaşmayı işlemiştir. Tarihsel romanlarında Türk kimliği üzerinde durarak Türklerin, kimliklerini ve kültürlerini korumak için yaptıkları mücadeleleri anlatmıştır.

“Hilal Görününce” romanıyla 1984’te Türkiye Yazarlar Birliği ve Milli Kültür Vakfı armağanlarını almıştır.

Romanları: Hilal Görününce, Karanlığa Direnen Yıldız, Çırpıntılar, Bizim Diyar…

Kategoriler
12. SINIF 2. ÜNİTE: HİKAYE

1960 SONRASI TÜRK HİKÂYESİ

Türk öyküsünün sergüzeşti
  • Türk hikâyeciliği gerek hikâye sayısı, gerek işlenen konuların çokluğu, gerek hikâyeci, gerekse teknik açıdan oldukça gelişmiştir.
  • Yazarların bazıları toplumcu çizgide, bazıları bireysel duyarlılıkla, bazıları modernist ve postmodernist anlayışla, bazıları da dinî ve millî duyarlılığa dayalı bir anlayışla eser vermiştir.
Untitled
  • Yazarlar modernizm ve postmodernizm gibi yönelimlerin de etkisiyle anlatım olanakları ve teknikleri açısından hikâye türünün gelişimine katkı sağlamışlardır.
1960'larda Türkiye - YouTube
  •  1960’lı yıllarda ülkedeki siyasal ve sosyal olaylar ve bu olaylar karşısında halkın durumu eserlere yansıtılmaya çalışılmıştır.
  • Toplumsal konular olarak köylülerin, işçilerin kenar semt halkının sorunları sürerken, kadın-erkek ilişkilerinin cinsellik açısından ele alındığı, 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi’ni hazırlayan olayların, 12 Mart Askerî Muhtırası’nın öykülere yansıdığı görülüyor. Bu dönemde Leyla Erbil, Demir Özlü, Demirtaş Ceyhun, Erdal Öz, Bilge Karasu, Dursun Akçam, Orhan Duru, Necati Cumalı, Mehmet Seyda, Talip Apaydın, Sevgi Soysal, Ferit Edgü, Yusuf Atılgan, Bekir Yıldız gibi yazarlar eserler vermiştir.
  • Varoluşçuluk, hikâyeyi etkiler.
Türkiye'de Kapitalist Gelişme Sürecinin ve İşçi Hareketinin Kısa Tarihi |  sınıf mücadelesinde Marksist Tutum
  • 1970’li yıllardan itibaren yazarlar siyasal, toplumsal ve günlük konuları eserlerinde ele almaya devam etmişlerdir. Ekmek kavgası veren insanlar anlatılır. Muzaffer İzgü, Füruzan, Gülten Dayıoğlu, Tomris Uyar, Adalet Ağaoğlu, Pınar Kür, Nazlı Eray eserleriyle öne çıkan yazarlardır.
Emperyalist iş bölümü kıskacında Türkiye'de pamuk üretimi
  • 1980’den itibaren de sıradan insanın yaşam mücadelesi, kadının Türk toplumundaki yeri ve çocuklar, Almanya’ya göç, Güneydoğu Anadolu, kan davalarının etkileri, gibi konuların ele alındığı öyküler yazılmıştır. Öyküler, gözlemlere dayanır. Özellikle Güneydoğu Anadolu’nun işlendiği öykülerde doğa canlı bir varlık olarak verilir.
  •  1990’lı yıllardan itibaren ise bireyi merkeze alan hikâyeler yazılmaya başlanmıştır. Son dönem Türk hikâyeciliğine Nedim Gürsel, Feyza Hepçilingirler, Mustafa Kutlu, Rasim Özdenören, Hulki Aktunç, Sevgi Özel, Nazan Bekiroğlu gibi birçok sanatçı örnek verilebilir.
Yalnızlık güçlü insanları seçer! Sizce yalnız insan güçlü insan mıdır? -  KizlarSoruyor
  • Postmodernizm, Batı edebiyatında bir kavram olarak 1950’li yıllarda görülmeye başlanmış; Türk edebiyatını da 1970’lerden itibaren etkilemeye başlamıştır.
Postmodernizm | Rehberlik Servisi
  • Postmodernistler kendilerinden önceki edebiyat geleneğine karşı çıkmışlar, eserin biçimsel özelliklerini önemsemeye başlamışlardır. Bir eserde anlatılan şeyi değil anlatımı önemsemişlerdir. Bu nedenle “Nasıl anlatırım?” sorusundan hareketle yeni anlatım tekniklerini kullanmışlardır.
metinlerarasılık arşivleri - Füsun Kavrakoğlu
metinlerarasılık
  • Metinlerarasılık da postmodernistlerin anlatım tekniklerinden biridir. Metinlerarasılık, bir metin içinde diğer metinlerle ya da müzik, resim, teoloji gibi alanlarla kurulan ilişkiye dayalıdır. Çeşitli metinlerin bir metin içinde kullanılmasıyla oluşur. Örneğin bir roman yazarı eserinde halk hikâyesinden, kutsal metinden, fabldan ya da başka bir yazarın romanından, hikâyesinden yararlanabilir. Bir metinde okurun bu anlatım tekniğini belirlemesi için iyi bir kültür birikimine sahip olması gerekir.
  • Cumhuriyet Dönemi’nde Sevinç Çokum, Hüseyin Nihal Atsız gibi birçok sanatçı din, dil, tarih, devlet, gelenek görenek gibi ayrıntıların üzerinde durarak millî kimliği eserlerinde işlemeye başlamıştır. Vatan ve bayrak sevgisine eserlerde önem verilmiş, kutsal kavramlar ön plana çıkarılmıştır. Türk tarihinin şanlı dönemlerine yönelik konu ve temaların çerçevesinde millî bir bilinç oluşturulmaya çalışılmıştır.
Toplumsal depresyon, paranoya ve yabancılaşan bireyler…
  • Sonraki yıllarda toplumsal konularla birlikte bireye bir yöneliş söz konusudur.  Yazarlar, daha çok, insanın çevresiyle uyuşmazlığını, yaşanılan düzene, alışkanlıklara, ahlak ölçülerine başkaldırma… gibi, bireyde tedirgin, bıkkınlık yaratan durumları psikolojik çözümlemelerle okuyuculara da yansıtmışlardır. Genellikle kişilerin içinde bulundukları durumdan kurtulamadıkları dikkati çeker.
  • Anlatım teknikleri gelişmiştir. Bilinç akışı, iç çözümleme,iç monolog, pastiş vb…teknikler çokça kullanılmış; gerçekle hayalin iç içe geçtiği hikayeler de sıkça görülmeye başlanmıştır.
  • 1960 sonrası Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında bazı sanatçılar dinî yönelime göre eserler vermişlerdir.
Dini Hikayeler, Dini Masallar, Dini Öyküler | HikayelerOku
  • Dinî yönelim Cumhuriyet Dönemi’nde insanların iç dünyalarını, ferdî duyuş tarzlarını ve inançlarını edebî eserlere yansıtmayı ilke edinen bir yönelimdir. İslamiyet’i yaşamlarına yansıtan sanatçılar, dinin huzur sağlayan boyutlarını eserlerinde ele almışlardır. İslami düşünüşü kimi zaman tasavvufi boyutlarıyla işleyen sanatçılar roman, hikâye gibi birçok düzyazı türünde eserler vermiştir. Sezai Karakoç, İsmet Özel, Cahit Zarifoğlu, Mustafa Miyasoğlu, Sevinç Çokum, Rasim Özdenören, Erdem Bayazıt, Hüseyin Atlansoy, Nazan Bekiroğlu gibi sanatçılar bu yönelimin etkisinde eserler vermişlerdir.

1960 SONRASI HİKÂYE YAZARLARI

Aslında böyle bir ayırım yapmak çok zordur. Çünkü önceki yıllarda yazma serüvenine başlayarak bu yıllarda da eser veren birçok yazar vardır. Burada eserlerini en çok 1960’tan sonra yoğun olarak veren ve günümüze kadar gelen yazarları ele almaya çalışacağız.

Millî ve Dinî Duyarlılığı Yansıtan Hikâyeler | edebiyatimiz.net

 Önceki yıllarda yapılan “bireyi esas alan hikâyeler, milli ve dini duyarlılıkla yazılan hikâyeler, modernist hikâye ve toplumcu-gerçekçi hikâye” anlayışları bu dönemde de devam etmekle birlikte, bir zaman sonra hikâyelerde bu anlayışlar iç içe geçmiştir. Bu nedenle yazarları burada ayrı başlıklar halinde vermeyeceğiz.

  • LEYLA ERBİL
  • Küçük yaştan itibaren dünyanın farklı kültürlerini tanıma imkânı buldu.
Leyla Erbil kimdir? Leyla Erbil ölümünün 7. yılında anılıyor… -  Kültür-Sanat haberleri
LEYLA ERBİL
  • Erbil, Türkiye Sanatçılar Birliği (1970), Türkiye Yazarlar Sendikası kurucularındandır ve Pen Yazarlar Derneği üyesiydi.
  • İlk öykü kitabından itibaren geleneksel yazış biçimlerine karşı çıkmıştır.
  • Yeni bakış açısı ve dil kurma çabaları göstermiştir.
  • Marksizmi işlemiştir.
  • Psikanalizden yararlanmıştır
  • 1971’de yayımlanan Tuhaf Bir Kadın, dört bağımsız öykü olarak da okunabilen bir romandır. Geniş yankılar uyandıran roman, ayrıca edebiyatımızda ilk kez, bakirelik, ensest, cinsel taciz, dayak gibi konulan da içermesi ve Türkiye’de henüz “feminizm” sözcüğü edilmezken yazılmış olması nedeniyle feministlerce de bir ilk kitap olarak görüldü.
  • Öyküleri: Hallaç (1959),Gecede (1968), Eski Sevgili (1977)
Bilge Karasu Kimdir?Hayatı,Edebi Kişiliği,Eserleri
BİLGE KARASU
  • BİLGE KARASU
  • Anlattığıyla, anlatımıyla özgün bir isimdir.
  • Resimden, müzikten felsefeye, sinemaya uzanan geniş bir ilgi yelpazesi içinde bireyin sorunlarını sevgi, dostluk, yalnızlık odağında ele almıştır.
  • Ben merkezli hikâyeler yazmıştır.
  • ÖyküTroya’da Ölüm Vardı, Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı, Göçmüş Kediler Bahçesi, Narla İncire Gazel
  • NEZİHE MERİÇ
  • Toplum içinde bile kendi iç yalnızlığını sürdüren genç kız ve kadınları başarıyla anlatmıştır.
Nezihe Meriç: Zor Yokuşu
NEZİHE MERİÇ
  • Eserlerinde kadının toplumdaki konumunu sorgulamıştır. Kadının bireysel ve toplumsal gerçekliğini içten bir dille eserlerine yansıtmıştır.
  •  Çocuk edebiyatına da katkı sağlayan bir yazardır.
  • Çehov tarzı hikâyeye uygun eserler vermiştir.
  • Öykü, tiyatro ve roman türlerinde eserler yazmıştır.
  • ÖyküBozbulanık, Topal Koşma, Menekşeli Bilinç, Dumanaltı, Bir Kara Derin Kuyu, Yandırma, Gülün İçinde Bülbül Sesi Var, Çisenti
  • ADALET AĞAOĞLU
Son dakika: Adalet Ağaoğlu hayatını kaybetti! Adalet Ağaoğlu kimdir? -  Güncel Haberler Milliyet
ADALET AĞAOĞLU
  • Ankara Radyosuna dramaturgluk, radyo tiyatrosu müdürlüğü, TRT’de program uzmanlığı yapmıştır.
  • Sanat hayatına şiirle başlamış; roman, hikâye, oyunlar yazmış ve çeviriler yapmıştır.
  • Eserleriyle TDK Tiyatro Ödülü, Sait Faik Hikâye Armağanı, Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü, Orhan Kemal Roman Ödülü, Madaralı Roman Ödülü gibi birçok ödül almıştır.
  • Yeni anlatım olanaklarını denemiştir. “Tek anlatıcıya son vermek”, “an’ların anlatıcısı olmak”, “yer, zaman öğelerine değişiklik getirmek” onun anlatımına yeni boyutlar getirmiştir.
  • Korku, ölüm, erkek-kadın ilişkileri, özveri, aşk, yaşlılık, gençlik, başkaldırı, özgürlük vb. evrensel temalar güncel kaygılarla, dünyaya bakışıyla, toplumsal gelişmelerle iç içe verilmiştir. Cinsel konuları da çok işler.
  • Yazarımızı Temmuz 2020’de kaybettik.
  • ÖyküYüksek Gerilim, Sessizliğin İlk Sesi, Hadi Gidelim, Hayatı Savunma Biçimleri
  • FERİT EDGÜ
Ferit Edgü: “Her gecenin bir sabahı vardır, bu ülkede bile”
FERİT EDGÜ
  • Sanat yaşamına şiirle başlamıştır.
  • Bir Gemide adlı hikâyesi ile 1979 yılında Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazanarak edebiyatımızda hikâye türünün önemli isimleri arasına girmiştir.
  • Romancıdan çok öykücü-denemeci sayılması gereken bir sanatçıdır.
  •  Eserlerinde insanın varoluşsal kaygılarını, bunalımlarını ustaca ele almıştır. Toplumsal-bireysel gerçekleri, psikolojik derinlikleri araştırmıştır.
  • Yaşamından, gözlemlerinden yola çıkarak değişik dil ve anlatım biçimlerini denemiştir.
  • Edebiyatımızda küçürek hikâye türünün önde gelen yazarlarındandır.
  • Ayrıca edebiyatımızın önemli eleştirmenlerindendir.
  • Öyküleri:  Kaçkınlar, Bozgun, Av, Bir Gemide, Çığlık, Binbir Hece, Doğu Öyküleri, İşte Deniz Maria, Do Sesi, Nijinski Öyküleri
  • DURSUN AKÇAM
  • Gazete ve dergilerdeki röportajlarıyla edebiyat dünyasına girmiştir. 
Çağdaş Gazeteciler Derneği - DURSUN AKÇAM
DURSUN AKÇAM
  • Kuzey Doğu Anadolu’nun köy ve kasaba hayatını, dertlerini sergileyen, etkili ve yalın eserler yazmıştır.
  • Onun öykülerinde ironi vardır, öykülerinde hiçbir fazlalık da yoktur,
  • Çehov tarzında güçlü bir öykücüdür.
  • Akçam’ın yazarlığında derin bir komedya da vardır.
  • Yazıları güçlü esprilerle süslüdür.
  • Kişilikleri çok canlı anlatır.
  • Çok da iyi bir gözlemcidir.
  • Dursun Akçam “Almanya’daki Türkleri en iyi yansıtan yazar olmuştur”.
  • Öyküleri: Maral (1964),Ölü Ekmeği (1969),Taş Çorbası (1970),Köyden İndim Şehire (1973),Kafkas Kızı (1978),Haley (1975),Ataman Ocağı (Almanca-Türkçe, 1982),Generaller Birleşin (1988),Sevdam Ürktü (1992),Öğretmeni Kim Öptü? (1995),Bizim Sevdamız (1993).
  • SEVGİ SOYSAL
  • Adalet Ağaoğlu’na göre “başının kendi kendiyle dertte olduğu bir kadın”olan Sevgi Soysal, bir kadın olarak da yazar olarak da kalıplara kurallara sığmayan, isyan eden, başkaldıran, alay eden bir kadındır.
SEVGİ SOYSAL
  •  Alaycılığı, aşağılayıcı olmaktan uzak, var olan toplumsal cinsiyet rollerini tersyüz eden ve kendi kendini de hedef alan bir alaycılık olduğu için çok kıymetlidir.
  • Eserlerinde, kadın bireylerin iç sıkıntılarını bireyselden yola çıkarak toplumsal eleştirilerle anlatmıştır.
  • Cinselliği, evlilik kurumunu, anneliği yani kadınlık durumlarına dair birçok meseleyi irdelemiş, eleştirmiş bir yazar olarak kendini de eleştirmekten geri durmamıştır.
  • Eserlerinde hayatından izler vardır.
  • Kadın-erkek ilişkilerini, kadın sorununu, ağırlıklı olarak da 1960 sonrasında yaşanan sosyal ve siyasal olayları ele aldı. 
  • Toplumcu-gerçekçi anlayışla eserler vermiştir.
  • Öyküleri: Tutkulu Perçem (1962), Tante Rosa (1968), Barış Adlı Çocuk (1976)
  • ERDAL ÖZ
Dostlarından mektuplarla Erdal Öz – Kültür Servisi
ERDAL ÖZ
  • Can yayınlarının kurucusudur.
  • Edebiyata şiirle başladı.
  • Toplumcu-gerçekçi çizgide eser verdi.
  • 1970 sonrasında tutukluların hukuk dışı uygulamalara maruz kaldığını, bu uygulamaların onların hayatına ve ruh hallerine etkilerini, baskılar karşısında bireyin yalnızlığını, direnmelerini, umutlarını anlattı.
  • Öyküleri: Yorgunlar (1960),Kanayan (1973),Havada Kar Sesi Var (1987),Sular Ne Güzelse (1997),Cam Kırıkları (2001)
Bekir Yıldız - Biyografya
BEKİR YILDIZ
  • BEKİR YILDIZ
  • Güneydoğu insanının yaşamını anlattı.
  • Bazı eserleri filme aktarıldı.
  • Güneydoğu’daki kan davalarını, köylü-ağa ilişkilerini, kaçakçılığı, Almanya’daki işçilerin toplumla uyumsuzluklarını konu edindi.
  • Öyküleri: Reşo Ağa (1967), Kara Vagon (1969), (May Edebiyat Ödülü), Kaçakçı Şahan (1970), (Sait Faik Hikâye Ödülü-1971),Sahipsizler (1971),Evlilik Şirketi (1972),Beyaz Türkü(1973), Alman Ekmeği (1974),Dünyadan Bir Atlı Geçti (1975),İnsan Posası (1976), Demir Bebek(1977), Güneydoğu Öyküleri (Kara Vagon ve Kaçakçı Şahan, 1979),Mahşerin İnsanları (1982),Bozkır Gelini (1985)
Füruzan - Biyografya
FÜRUZAN
  • FÜRUZAN
  • Türk öykücülüğünde genellikle “küçük insanlar” diye adlandırılan, toplumun ezilmiş, hakkı yenmiş, iç dünyaları keşfedilmemiş insanlarını yazmıştır.
  •  Öykünün yanı sıra şiirden, romana, gezi yazısından, denemeye ve çocuk edebiyatına kadar edebiyatın farklı türlerinde eserler vermiştir.
  • Öykülerinin bazıları tiyatro sahnesine ve sinema perdesine taşınmıştır.
  • 1970’li yıllarda en çok dikkat çeken üç kadın yazardan biri olarak Sevgi Soysal ve Adalet Ağaoğlu’yla birlikte anılır.
  • Yönettiği Benim Sinemalarım filmi, Türk sinema tarihinin en başarılı eserleri arasında sayılır.
  • İlk kitabı Parasız Yatılı ile 1972 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazanınca ünlendi. Bu ödülü kazanan ilk kadın yazar unvanını aldı.
  • Öykülerinde kötü yola düşmüş kadın ve kızların, çöküş sürecindeki burjuva ailelerin, yeni yaşama koşullarından bunalan, yurt özlemi çeken göçmenlerin, yoksulluk içinde yaşama savaşı veren, tek silahları sevgi olan yalnız kalmış kadınların, çocukların dramını anlattı.
  • Kısa öyküden uzun öyküye doğru giden yazarın yöre dilini kullanması öykülerinin okunurluğunu arttırmıştır.
  • Öyküleri: Parasız Yatılı (1971, Bilgi),Kuşatma (1972, Bilgi),Benim Sinemalarım (1973, Bilgi),Gecenin Öteki Yüzü (1982, Adam),Gül Mevsimidir (1985, Can),Yedi Öykü (1992, Gendaş),Sevda Dolu Bir Yaz (1999, YKY),Toplu Öyküler (2004, YKY),Haraç (2008, Notos),Yaz Geldi – Seçme Öyküler (2009, YKY)
  • TOMRİS UYAR
Google, Tomris Uyar'ı 'doodle' ile hatırlattı Kronos News | Bağımsız haber  sitesi...
TOMRİS UYAR
  • Öyküde “yoğunluk, içtenlik ve sahicilik” olması gerektiğini savunur.
  • Uyar, ilk kitabı İpek ve Bakır’daki öykülerinde küçük burjuva kökenli insanların yaşama biçimleri üzerine yoğunlaştı.
  • Yaza Yolculuk kitabında genelde insanlara öğretilen basmakalıp değer yargılarının gözden geçirilmesi, kişinin kendine ya da yaşadığı yere dönüşü gibi bir çeşit dönüş yolculuğu vardır.
  • Onun öykülerinde günlük yaşamdan kesitler buluruz, kimi zaman masallaşan kimi zaman kara mizaha dolanan anlatılar kişisel ve toplumsal çıkmazların yansıması gibidir.
  • Tomris Uyar, modern dünya edebiyatından yaptığı çevirilerle de Türk edebiyatına katkılarda bulunmuştur.
  • Öykülerini okurun zekâsına güvenen, katılımını bekleyen bir çerçevede kurar.
  • Okur öykülerini okurken tanımlamakta zorlanacağı duygularla baş başa kalıverir.
  • Gözlemlerine duyarlılığını katması, onu gerçeği kuru kuru vermekten kurtarıyor.
  • Öyküleri:  İpek ve Bakır, Ödeşmeler, Diz boyu Papatyalar, Yürekte Bukağı – Sait Faik Hikâye Armağanı, Yaz Düşleri/Düş Kışları, Gece gezen Kızlar, Rus Ruleti- Dön Geri Bak, Yaza Yolculuk, Sekizinci Günah, Otuzların Kadın, Aramızdaki Şey
Muzaffer İzgü Kimdir? Nereli Eserleri Nelerdir? Biyografisi
MUZAFFER İZGÜ
  • MUZAFFER İZGÜ
  • Gözleme dayanan öykülerinde, siyasal, toplumsal ve güncel konuları ele almıştır.
  • Siyasal konulu öykülerinde 1960’tan bu yana gelişen siyasal olayların, politikacıların, kurumların ele alındığı görülür.
  • Toplumsal konulu öykülerinde, devlet dairelerindeki yönetim bozukluğundan başlayarak, gecekondularda yaşayanların sorunlarına, anarşik olaylardan etkilenen vatandaşların durumuna değin çeşitli konuları dile getirmiştir.
  • Öykülerinin bir bölüğünde de, trafik sorunu, fiyat artışları, halkın temizlik anlayışı gibi güncelliğini yitirmeyen konular yer almıştır. Öykülerinde olay anlatmayı yeğleyen İzgü, genellikle taşlamalar, abartmalar, konuşmalarla sürdürdüğü öykülerini okuyucuyu düşünmeye yöneltecek biçimde bitirir.
  • Öykülerinde sağduyulu, yoksul, direnen, güleç yüzlü Anadolu insanını anlatır.
  • Çocuk edebiyatında da sevilen ve başarılı bir isimdir.
  • Öyküleri: Bando Takımı (1975), Donumdaki Para (1977), Deliye Her Gün Bayram (1980),Sen Kim Hovardalık Kim (1980), Her Eve Bir Karakol (1980), Devlet Babanın Tonton Çocuğu (1981), Lüplüp Makinesi (1982), Kasabanın Yarısı (1982), Demokrasimiz Kaç Para Eder (1988)
VÜS’AT O. BENER
  • VÜS’AT ORHAN BENER
  • Vüs’at O. Bener, eserleri içinde daha çok özyaşam öyküsel nitelik taşıyan öyküleriyle bilinir.
  •  Bener, ham gerçekliği edebi bir temele oturtarak ele aldı.
  • Gündelik olaylarla, bilinçaltında birikmiş yaşam parçalarını birleştirdi.
  • Sürekli yeni anlatım biçimleri arayan yazar, bu yönüyle zaman zaman şematizme düşmekle, dış gerçekleri yanlış yerlere koymakla, hatta bozmakla eleştirildi.
  • Bener’in eserlerinde ölüm teması önemli bir yer tutar. Bunda yazarın genç yaşta doğum sırasında kaybettiği ilk eşi ve doğumdan sonra yaşatılamayan çocuğunun da etkisi vardır. Bu evlilikten sonra tekrar başından evlilikler geçmesine rağmen Vüs’at O. Bener’in çocuğu olmadı.
  • Okurdan çaba isteyen, ayrıksı bir dili olan Bener’in kişilerinin gündelik hayatın ikiyüzlülüklerini dışa vuran bilinç akışlarını, Virgül dergisindeki yazısında, Orhan Koçak “iç konferans tekniği” olarak adlandırmıştır.
  •  Öykü: Dost, Yaşamasız, Siyah-Beyaz, Mızıkalı Yürüyüş, Kara Tren, Kapan
  • HALDUN TANER
Haldun Taner: Türk Tiyatrosunun Büyük Ustası | 10layn
HALDUN TANER
  • Öykü ve oyun yazarıdır.
  • Eserlerinde çağının sorunlarını ortaya koymuş, eser kişilerinden hareketle çözümler de sunmuştur.
  • Öykü: Yaşasın Demokrasi, Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu, On ikiye Bir Var, Sancho’nun Sabah Yürüyüşü, Ayışığında Çalışkur, Konçinalar, Yalıda Sabah
Gülten Dayıoğlu zamana yenik düşer mi? – İyi Kitap
GÜLTEN DAYIOĞLU
  • GÜLTEN DAYIOĞLU
  • İlk öykülerinde Anadolu’yu dolaşırken edindiği izlenimleri ve gördüğü olayları anlatır.
  • Zamanla çocuk edebiyatına kaymıştır.
  • Öykülerinde Anadolu kızlarını ve kadınlarını ilgilendiren sorunlar üzerinde durmuştur.
  • Almanya’ya göç konularını da işlemiş, sadece çalışanların değil geride kalanların da hikâyelerini yazmıştır.
  • Öyküleri: Döl (1970, 1965 Yunus Nadi Öykü Ödülü ikincilik),Geride Kalanlar (1975), Geriye Dönenler (1986).
  • MUSTAFA KUTLU
Genç Dergi / Mustafa Kutlu, Bilirsiniz
MUSTAFA KUTLU
  • İslami duyarlılıkla öyküler yazmıştır.
  • Eserlerinde kentleşmeyi ve sosyal değişmeyi irdeleyen, toplumsal sorunlar karşısında hassas bir yazardır.
  • Edebiyat öğretmenliği, dergi yöneticiliği, ansiklopedi yazarlığı, gazetecilik ve televizyon programcılığı da yapmıştır.
  • Öykülerinin yanı sıra deneme ve inceleme çalışmaları da vardır.
  • Öyküleri: Ortadaki Adam, Gönül İşi, Yokuşa Akan Sular, Yoksulluk İçimizde, Ya Tahammül ya Sefer, Bu Böyledir, Hüzün ve Tesadüf, Uzun Hikâye, Tufandan Önce
  • SEVİNÇ ÇOKUM
  • Birçok gazete ve dergide görev almış, yazılar yayımlamıştır.
  • Hikâyelerinde İstanbul’un geleneksel sosyal dokusundan kesitler sunmaya çalışmış, romanlarında da sosyal konulara ve tarihe değinmiştir.
Sevinç Çokum - Biyografya
SEVİNÇ ÇOKUM
  • Fıkra, söyleşi, senaryo, oyun, radyo oyunları gibi türlerde de eser vermiştir.
  •  Manevi değerlere önem veren bir yazardır.
  • Millî ve dinî bir duyarlılıkla özellikle kent yaşamındaki insanların kimlik sorunlarına yaklaşmıştır.
  • Hisar grubunda da yer almıştır.
  • Sevinç Çokum’un ”Bir Eski Sokak Sesi” adlı eseri ilk hikâyelerini oluşturur. Şiirli anlatımın esas olduğu eserde şehrin dar ve eski sokaklarının insanlarını oldukça zengin iç dünyalarıyla anlatır. Rozalya Ana”, Sevinç Çokum’un İstanbul öykülerinden farklı olarak Kırım’dan, Anadolu kent ve köylerinden görüntüler taşıdığı son öykü kitabıdır.
  • Öyküleri:  Eğik Ağaçlar, Bölüşmek, Makine, Derin Yara, Onlardan Kalan, Rozalya Ana, Bir Eski Sokak Sesi, Evlerinin Önü, Beyaz Bir Kıyı, Gece Kuşu Uzun Öter
  • NECATİ TOSUNER
Necati Tosuner Kimdir? Hayatı ve Eserleri | Türk Edebiyatçılar İnternet  Ansiklopedisi
NECATİ TOSUNER
  • Roman ve özellikle hikâye türlerinde eserler vermiştir.
  • Toplumsal gerçekleri, kendi bireysel dünyasının penceresinden ele almaya çalışmıştır.
  • Öyküleri: Özgürlük Masalı, Çıkmazda, Kambur, Sisli, Necati Tosuner Sokağı, Çılgınsı, Bir Tutkunun Dile Getirilme Biçimi, Güneş Giderken
Rasim Özdenören'den: Alaeddin Özdenören: 11. ölümsüzlük yıldönümü
RASİM ÖZDENÖREN
  • RASİM ÖZDENÖREN
  • 1970 sonrası Türk hikâyeciliğinin önemli isimlerindendir.
  • Eserlerinde yaşamdaki değişimi ve bu değişimlerin birey ve toplumda oluşturduğu yozlaşmayı, çözülmeyi, dağılmayı anlatmaya çalışmıştır.
  • Hikâyelerinde kendi kültürünü ve değerlerini irdelemiş, dinî değerleri yüceltmiştir.
  •  Dinî değerleri de tasavvufi bir estetikle vermeye çalışmıştır.
  • Öyküleri: Hastalar ve Işıklar, Çözülme, Çok Sesli Bir Ölüm, Çarpılmışlar, Denize Açılan Kapı, Kuyu, Hışırtı, Ansızın Yola Çıkmak
NAZAN BEKİROĞLI
  • NAZAN BEKİROĞLU
  • Türk dili ve edebiyatı alanında akademisyendir.
  • Eserlerinde akademisyenliğinin etkilerini görülür. Roman ve hikâyelerinde kendisine özgü anlatımı vardır.
  • Sanatsal ama anlaşılır bir dil kullanır.
  •  Eski edebiyatın süslü nesir geleneğini,  modern bir anlayış ve anlaşılır bir dille  çağdaş edebiyata taşımıştır.
  •  Üslubu çok önemseyeni, üslupçu bir yazardır. Bu açıdan elit bir kesime hitap ettiği söylenebilir.
  • Eserlerinde   divan edebiyatı konularını ve  motiflerini  şiirsellikle örülü ritmik ve melodik bir dille kullanmıştır.
  • Eserlerinde mistisizm vardır.  Tasavvuf düşüncesini yaşadığımız çağ ile bağdaştırmaya çalışmıştır.
  • Öyküleri: Nun Masalları (Öykü; Dergâh Yayınları, 1997)Cam Irmağı Taş Gemi (Hikâye, Timaş Yayınları, 2006) (TYB 2006 Yılı Hikâye Ödülü)
Kategoriler
11. SINIF 2. ÜNİTE: HİKAYE

MİLLİ VE DİNİ DUYARLILIĞI YANSITAN HİKAYELER

• Milli Edebiyat Akım’ının devamı gibi algılanabilecek bu eserlerde Anadolu, savaş yılları, geleneksel değerler, milli motifler, ahlaki hassasiyetler milli kültür ve tarihi bilinci ön plandadır.

• Geçmişimizdeki kültürel zenginlikler, kahramanlıklar, dini hassasiyetler, İstanbul’un geleneksel sosyal dokusundan kesitler işlenmiştir.

• Milli kaynaklardan, Türk mitolojisinden, destanlardan etkilenerek idealize edilmiş karakterlere yer verilmiştir.

• Maupassant tarzı (olay hikâyesi) yazılmıştır, merak unsuru ön plandadır.

• Olay hikâyesinin planına (serim-düğüm-çözüm) uyulmuştur.

 • Eserlerde sade, yalın, sıcak ve şiirsel bir üslup kullanılmıştır.

• Din duygusunun ön plana çıkarıldığı eserlerde dini yaşama ait unsurlar, iç huzur, İslamiyet’in birey üzerindeki olumlu etkileri anlatılmıştır.

• Hikâyelerde gerçekçi betimlemelere yer verilmiştir.

• Hikâyelerde yazarlar bir ana fikri savunmuş, bu ana fikri kahramanlar üzerinden vermeye çalışmışlardır.

• Hüseyin Nihal Atsız, Mustafa Necati Sepetçioğlu, Sevinç Çokum . Emine Işınsu, Halide Nusret Zorlutuna ve Şukufe Nihal Başar millî  duyarlılıkları yansıtan hikâyeler yazmışlardır.

AKA GÜNDÜZ

  • Popüler yazarlardandır.
AKA GÜNDÜZ
  • Romanlarının konuları gerçek hayattan alır ve kahramanları kendi çevresindendir.
  • Onun için iyiler en iyi, kötüler en kötüdür.
  • Yapıtlarında, mekân İstanbul ve Anadolu’dur.
  • Milli Mücadele-Kurtuluş Savaşı, Atatürk, Cumhuriyet romanlarında işlenen konulardandır.
NECATİ SEPETÇİOĞLU

Öykü: Türk Kalbi, Kurbağacık, Hayattan Hikâyeler, Bu Toprağın Kızları

 Mustafa Necati Sepetçioğlu Malazgirt zaferinden (1071) başlanarak Osmanlı’nın fetret devri ve İstanbul’un fethine kadar Türk tarihini konu alırken, diğer romanlarında günümüz Türkiye’sinde yaşanan toplumsal değişim ve sonuçları işlemiştir.

SEVİNÇ ÇOKUM

 Sevinç Çokum’un ”Bir Eski Sokak Sesi” adlı eseri ilk hikâyelerini oluşturur. Şiirli anlatımın esas olduğu eserde şehrin dar ve eski sokaklarının insanlarını oldukça zengin iç dünyalarıyla anlatır. Rozalya Ana”, Sevinç Çokum’un İstanbul öykülerinden farklı olarak Kırım’dan, Anadolu kent ve köylerinden görüntüler taşıdığı son öykü kitabıdır.

HÜSEYİN NİHAL ATSIZ

Hüseyin Nihal Atsız; Türkçülük hareketinin önde gelen temsilcilerindendir. Tarihi romanlar yazmıştır. Coşkun bir anlatımı, zengin bir hayal gücü vardır. Eserlerinde geçmişimizdeki kültürel zenginlikleri, kahramanlıkları başarılı bir şekilde anlatmıştır. Düşüncelerini çıkarmış olduğu Atsız Mecmua, Orhun, Orkun, Ötüken dergilerinde yayımlamıştır.

Dini duyarlılıkla eser veren yazarlar, Türk toplumuna uzun yıllar halı altına süpürdüğü sorunları yansıtmışlar; şehirleşmenin, modern yaşamın yozlaştırdığı kültürü, yok olan manevi değerleri vurgulamışlar; bunlara karşı manevi değerlere, İslami inançlara sahip çıkan bir toplum önermişlerdir.

Saltanat ve hilafetin kaldırılması, tekke ve zaviyelerin kapatılması, harf devrimi, kılık kıyafeti düzenleyen yeni yasaların çıkarılması dini hassasiyeti olan bazı kesimlerde tepkiyle karşılanmıştır. Cumhuriyetle birlikte yaşanan bu sosyal değişime tepki gösteren İslami duyarlılığa sahip yazarlar iki yol izlemişlerdir.

Birincisi doğrudan doğruya Cumhuriyet ideolojisinin Müslüman kesim üzerinde yol açtığı kimi travmalara karşı muhalif bir tutum takınmak; ikincisi de daha çok insanları içki, kumar, kılık kıyafet, gayri İslami yaşayış tarzından, zararlı saydıkları ideolojilerden kurtararak bir çeşit hidayete erdirme diye tanımlanan kurgu işinde eser vermek olmuştur.

Bu yazarlardan bazıları kıssadan hisse vermek, ibret sahnesi göstermek endişesi ön plana çıkarmadan eser vermişlerdir. Hekimoğlu İsmail’in “Minyeli Abdullah’ı” Şule Yüksel Şenler’in “Huzur Sokağı”bunların başında gelir.

Semiha Ayverdi, Mustafa Kutlu, Rasim Özdenören, Cahit Zarifoğlu, Şule Yüksel Şenler, Ahmet Günbay Yıldız; Hekimoğlu İsmail, Nazan Bekiroğlu dini duyarlılıkla eser veren sanatçılardır.