ŞİİRDE YAPI

  1. Nazım Birimi: Şiiri oluşturan mısra kümelerine nazım birimi denir. Dörtlük,bend,beyit...
  1. Mısra (Dize): Ölçülü ve anlamlı, bir satırlık nazım birimidir. Şiirin her bir satırına da mısra denir.

                “Ben sana mecburum, sen yoksun” (Attila İlhan)

  • Beyit (İkilik): Aynı ölçüde olan ve anlamca bir bütünlük oluşturan ve iki dizeden oluşan nazım birimidir. Daha çok divan edebiyatında kullanılmıştır.

“Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mâhım

Kurbanın olam var mı benim bunda günahım” (Nahifi)

“Aşk derdiyle hôşem el çek ilâcumdan tabîb

Kılma dermân kim helâküm zehri dermânundadur” (Fuzuli)

  • Dörtlük: Dört dizeden oluşmuş, aynı ölçü ve anlam bütünlüğüne sahip nazım birimidir. Daha çok halk edebiyatında kullanılmıştır.

“Bana kara diyen dilber

Gözlerin kara değil mi

Yüzünü sevdiren gelin

Kaşların kara değil mi” (Karacaoğlan)

  • Bent: Ölçülü ve anlamlı, birbirine bağlı ikiden fazla dizeden oluşan nazım birimidir. Şiirin her bir bölümüdür. Bendin mısra sayısı değişebilir.

“Yorgun gözümün halkalarında

Güller gibi fecr oldu nümâyân,

Güller gibi… sonsuz, iri güller

Güller ki kamıştan daha nâlân;

Gün doğdu yazık arkalarında! (Ahmet Haşim)

  • Nazım Biçimi: Şiirlerin ölçü, nazım birimi, ahenk özelliklerine göre aldığı adlardır. Divan şiirinde gazel, kaside, mesnevi; halk şiirinde koşma, ilahi, türkü, mani; çağdaş edebiyatta sone, terzarima nazım biçimine birer örnektir. Bunları “Türk Edebiyatında Kullanılan Nazım Biçimleri ve Türleri” başlığında bulabilirsiniz.