Kategoriler
11. SINIF 6. ÜNİTE: ROMAN

CUMHURİYET DÖNEMİ 1950-1980 ARASI MİLLİ VE DİNİ DUYARLILIKLARI YANSITAN ROMAN

1.Milli Edebiyat dönemi sanatçıları bu dönemde yazmaya devam etmişler ve bu dönem yazarlarını etkilemiştir.

2.İlk yıllarda milli edebiyat sanat çizgisine paralel eserler verilmiştir. Cumhuriyet döneminde Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren hikâye ve romanlarla Milli Edebiyat dönemi roman ve hikâyeleri arasında; Anadolu coğrafyasını ve halkını anlatma bakımından bir ortaklık olmakla birlikte Atatürk ilke ve inkılâplarını konu edinme, savaş sonrası hayatı da anlatma bakımından farklılıklar söz konusudur.

3.Milli kaynaklarından, Türk mitolojisinden, destanlarından etkilenmiştir. Türk tarihinin şanlı zaferleri işlenmiş, tarihi karakterlerden esinlenilmiş kahramanlara yer verilmiştir.

4. Milli mücadele savaşları, Cumhuriyetin kazanımları ve devrimleri Türk tarihinin milli değerleri ve isimleri anlatılmıştır. Atatürk ilke ve inkılâplarına uygun bir bakışla eserler yazılmıştır.

5.Anadolu ve Anadolu insanı işlenmiştir.

6.Türkçülük akımın etkisi büyüktür.

7.Milli ve dini olgular önemsenir hatta eserlerde bu unsurlar yüceltilir.

8. Din olgusu ön plana çıkarılmış, dini unsurlar ve yaşama biçimi eserlere yansıtılmıştır.

9.Genellikle olay ön plana çıkarılmıştır. Maupassant tarzının (olay hikâyesi) özellikleri görülür.

10. Olaylar destansı bir şekilde ele alınmıştır.

11. Genellikle sosyal ve kültürel özellikler üzerinde durulmuştur Roman ve hikâyelerde toplumsal ve kültürel farklılıklar, ülke ve toplum sorunları, Kurtuluş Savaşı, eski-yeni çatışması, köy ve kasaba insanının çelişkileri, tarihi konular, yanlış Batılılaşma konuları ağırlıkla işlenmiştir. Doğu – Batı karşılaştırmaları yapılmıştır.  Batıl inançlar ve hurafeler eleştirilmiştir.

12. Genellikle açık ve anlaşılır, konuşma diline yakın  bir dil kullanılmıştır.

13. Realizmin etkisiyle gerçekçi gözlemlere yer verilir.

14. Toplum için sanat anlayışı hâkimdir.

Bu anlayışı benimseyen sanatçılar:

Hüseyin Nihat ATSIZ

Mustafa Necati Sepetçioğlu

Bahaeddin Özkişi

Münevver Ayaşlı

Emine IŞINSU

Sevinç ÇOKUM

HÜSEYİN NİHAL ATSIZ

            Türkçülük hareketinin önde gelen temsilcilerindendir. Tarihi romanlar yazmıştır. Coşkun bir anlatımı, zengin bir hayal gücü vardır. Eserlerinde geçmişimizdeki kültürel zenginlikleri, kahramanlıkları başarılı bir şekilde anlatmıştır. Düşüncelerini çıkarmış olduğu Atsız Mecmua, Orhun, Orkun, Ötüken dergilerinde yayımlamıştır. Turancı görüşleri savundu.

Atsız, Atlı, Selim Pusat, Bozkurt, Namık Kemal imzalarını da kullandı. İstanbul Erkek Lisesi’ni, Darülfünun Edebiyat Bölümü’nü bitirdi (1930). Türkiyat Enstitüsü’ne asistan oldu (1931). Liselerde edebiyat öğretmenliği yaptı.

            Yirmi iki arkadaşıyla birlikte tutuklanarak Irkçılık, Turancılık Davası’nda yargılandı.

1973’te ceza yasasının 143, 3. maddesinde öngörülen “Anayasanın tanıdığı kamu haklarını ırk mülahazasıyla kaldırmayı hedef tutma” suçundan hüküm giydi. Yaşlılığı nedeniyle cezası Cumhurbaşkanlığı’nca bağışlandı (1974).

Roman:

Dalkavuklar Gecesi, İstanbul 1941.

Bozkurtların Ölümü, İstanbul 1946.

Bozkurtlar Diriliyor, İstanbul 1949.

Deli Kurt, İstanbul 1958.

Z Vitamini, İstanbul 1959.

Ruh Adam, İstanbul 1972.

 MUSTAFA NECATİ SEPETÇİOĞLU 

Malazgirt zaferinden (1071) başlanarak Osmanlı’nın fetret devri ve İstanbul’un fethine kadar Türk tarihini konu alırken, diğer romanlarında günümüz Türkiye’sinde yaşanan toplumsal değişim ve sonuçları işlemiştir. Roman,destan,oyun ve hikaye alanında eser vermiştir. “Gece Vaktinde Gündönümü” ve “Karanlıkta Mum Işığı” ile 1980 yılında Tüekiye Milli Vakfı Kültür Armağanı’nı almıştır.

Romanları: Kilit, Anahtar, Kapı, Konak, çatı, Üçler-Yediler-Kırklar…

BAHAEDDİN ÖZKİŞİ

Hikâye ve romanlarında insanın temel sorunlarını, insan sevgisini, modern insanın açmazlarını, tasavvuf terbiyesini işlemiştir.  Eserlerinde güçlü olan eşya betimlemeleriyle dikkat çeker. Osmanlı tarihiyle yakından ilgilenmiştir. “Sokakta” adlı romanıyla Peyami Safa Roman Yarışması’nda başarı ödülü almıştır. Bu romanında bir sokak çevresinde insanlardaki değişim ve aldatılmış insanlığın dramı ele alınır. Manevi değerleri hiçe sayan materyalizmin ülkeyi istilası üzerinde durulmuştur.

Romanları: Sokakta, Köse Kadı (Osmanlı Devleti’nin teşkilatçılığını anlatmıştır.), Uçtaki Adam

EMİNE IŞINSU

Yazar, şair Halide Nusret Zorlutuna’nın kızıdır. Çeşitli dergi ve gazetelerde yazdı. Geçmişten günümüze Türk insanının varlık mücadelesine yoğunlaşmıştır.

Milliyetçi-ülkücü bir görüşle ele aldığı romanlarıyla tanındı. Işınsu ilk olarak bir şiir kitabı yayımlasa da bunu sürdürmedi. Roman ve oyun yazarlığında yoğunlaştı. Romanlarında tasavvufi ve tarihi konuları işlemiş, insan psikolojisini öne çıkarmıştır.

            5 Mayıs 2021 tarihinde 82 yaşında yaşamını yitirdi.

Romanları:  Küçük Dünya, Azap Toprakları, Ak Topraklar, Bukağı, Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri…

SEVİNÇ ÇOKUM

Behçet Necatigil’in önerisiyle hikâye yazmaya başlayan yazar daha sonra romana yönelmiştir. Sosyal ve tarihi romanlarıyla adını duyurmuştur.  Şiirli anlatımın esas olduğu eserlerinde şehrin dar ve eski sokaklarının insanlarını oldukça zengin iç dünyalarıyla anlatır.

Hisar dergisinde yazar yazar, Türk toplumunun 70’li yıllardan başlayarak geçirdiği hızlı değişimi, bu değişime uyum sağlamakta güçlük çeken insanların ruhsal durumlarını, yalnızlık ve yabancılaşmayı işlemiştir. Tarihsel romanlarında Türk kimliği üzerinde durarak Türklerin, kimliklerini ve kültürlerini korumak için yaptıkları mücadeleleri anlatmıştır.

“Hilal Görününce” romanıyla 1984’te Türkiye Yazarlar Birliği ve Milli Kültür Vakfı armağanlarını almıştır.

Romanları: Hilal Görününce, Karanlığa Direnen Yıldız, Çırpıntılar, Bizim Diyar…

Kategoriler
11. SINIF 2. ÜNİTE: HİKAYE

MİLLİ VE DİNİ DUYARLILIĞI YANSITAN HİKAYELER

• Milli Edebiyat Akım’ının devamı gibi algılanabilecek bu eserlerde Anadolu, savaş yılları, geleneksel değerler, milli motifler, ahlaki hassasiyetler milli kültür ve tarihi bilinci ön plandadır.

• Geçmişimizdeki kültürel zenginlikler, kahramanlıklar, dini hassasiyetler, İstanbul’un geleneksel sosyal dokusundan kesitler işlenmiştir.

• Milli kaynaklardan, Türk mitolojisinden, destanlardan etkilenerek idealize edilmiş karakterlere yer verilmiştir.

• Maupassant tarzı (olay hikâyesi) yazılmıştır, merak unsuru ön plandadır.

• Olay hikâyesinin planına (serim-düğüm-çözüm) uyulmuştur.

 • Eserlerde sade, yalın, sıcak ve şiirsel bir üslup kullanılmıştır.

• Din duygusunun ön plana çıkarıldığı eserlerde dini yaşama ait unsurlar, iç huzur, İslamiyet’in birey üzerindeki olumlu etkileri anlatılmıştır.

• Hikâyelerde gerçekçi betimlemelere yer verilmiştir.

• Hikâyelerde yazarlar bir ana fikri savunmuş, bu ana fikri kahramanlar üzerinden vermeye çalışmışlardır.

• Hüseyin Nihal Atsız, Mustafa Necati Sepetçioğlu, Sevinç Çokum . Emine Işınsu, Halide Nusret Zorlutuna ve Şukufe Nihal Başar millî  duyarlılıkları yansıtan hikâyeler yazmışlardır.

AKA GÜNDÜZ

  • Popüler yazarlardandır.
AKA GÜNDÜZ
  • Romanlarının konuları gerçek hayattan alır ve kahramanları kendi çevresindendir.
  • Onun için iyiler en iyi, kötüler en kötüdür.
  • Yapıtlarında, mekân İstanbul ve Anadolu’dur.
  • Milli Mücadele-Kurtuluş Savaşı, Atatürk, Cumhuriyet romanlarında işlenen konulardandır.
NECATİ SEPETÇİOĞLU

Öykü: Türk Kalbi, Kurbağacık, Hayattan Hikâyeler, Bu Toprağın Kızları

 Mustafa Necati Sepetçioğlu Malazgirt zaferinden (1071) başlanarak Osmanlı’nın fetret devri ve İstanbul’un fethine kadar Türk tarihini konu alırken, diğer romanlarında günümüz Türkiye’sinde yaşanan toplumsal değişim ve sonuçları işlemiştir.

SEVİNÇ ÇOKUM

 Sevinç Çokum’un ”Bir Eski Sokak Sesi” adlı eseri ilk hikâyelerini oluşturur. Şiirli anlatımın esas olduğu eserde şehrin dar ve eski sokaklarının insanlarını oldukça zengin iç dünyalarıyla anlatır. Rozalya Ana”, Sevinç Çokum’un İstanbul öykülerinden farklı olarak Kırım’dan, Anadolu kent ve köylerinden görüntüler taşıdığı son öykü kitabıdır.

HÜSEYİN NİHAL ATSIZ

Hüseyin Nihal Atsız; Türkçülük hareketinin önde gelen temsilcilerindendir. Tarihi romanlar yazmıştır. Coşkun bir anlatımı, zengin bir hayal gücü vardır. Eserlerinde geçmişimizdeki kültürel zenginlikleri, kahramanlıkları başarılı bir şekilde anlatmıştır. Düşüncelerini çıkarmış olduğu Atsız Mecmua, Orhun, Orkun, Ötüken dergilerinde yayımlamıştır.

Dini duyarlılıkla eser veren yazarlar, Türk toplumuna uzun yıllar halı altına süpürdüğü sorunları yansıtmışlar; şehirleşmenin, modern yaşamın yozlaştırdığı kültürü, yok olan manevi değerleri vurgulamışlar; bunlara karşı manevi değerlere, İslami inançlara sahip çıkan bir toplum önermişlerdir.

Saltanat ve hilafetin kaldırılması, tekke ve zaviyelerin kapatılması, harf devrimi, kılık kıyafeti düzenleyen yeni yasaların çıkarılması dini hassasiyeti olan bazı kesimlerde tepkiyle karşılanmıştır. Cumhuriyetle birlikte yaşanan bu sosyal değişime tepki gösteren İslami duyarlılığa sahip yazarlar iki yol izlemişlerdir.

Birincisi doğrudan doğruya Cumhuriyet ideolojisinin Müslüman kesim üzerinde yol açtığı kimi travmalara karşı muhalif bir tutum takınmak; ikincisi de daha çok insanları içki, kumar, kılık kıyafet, gayri İslami yaşayış tarzından, zararlı saydıkları ideolojilerden kurtararak bir çeşit hidayete erdirme diye tanımlanan kurgu işinde eser vermek olmuştur.

Bu yazarlardan bazıları kıssadan hisse vermek, ibret sahnesi göstermek endişesi ön plana çıkarmadan eser vermişlerdir. Hekimoğlu İsmail’in “Minyeli Abdullah’ı” Şule Yüksel Şenler’in “Huzur Sokağı”bunların başında gelir.

Semiha Ayverdi, Mustafa Kutlu, Rasim Özdenören, Cahit Zarifoğlu, Şule Yüksel Şenler, Ahmet Günbay Yıldız; Hekimoğlu İsmail, Nazan Bekiroğlu dini duyarlılıkla eser veren sanatçılardır.