Kategoriler
11.SINIF ÇALIŞMA SORULARI

İSLAMİYET ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI ÇALIŞMA SORULARI

  1. Halk şiiri ve divan şiiri ile ilgili olan aşağıdaki tabloda istenenleri yazınız.
 HALK ŞİİRİDİVAN ŞİİRİ
Nazım birimi  
Ölçü  
Dil  
Anlatım  
Ahenk  
Kafiye anlayışı  
Tema  
Nazım şekilleri  
Şairin lakabı  
Beslendiği gelenek  
Şiirlerin toplandığı defter  
Geliştiği kolları  
   
  1. Aşağıdaki tabloda verilen nazım türleri ve şekillerinin hangi döneme ait olduğunu işaretleyiniz.
 İslamiyet ÖncesiAnonim halk edebiyatıÂşık edebiyatıTasavvuf edebiyatıDivan edebiyatı
Tuyuğ     
Sagu     
Varsağı     
İlahi     
Koşma     
Gazel     
Koşuk     
Mani     
Müstezat     
Nefes     
Semai     
Murabba     
Türkü     
Şarkı     
Kaside     
  1. Aşağıdaki kavramları anlamca ilgili kavramlarla eşleştiriniz.
TürküVasıta beyti
ŞarkıBozlak
TerkibibentNedim
GazelKadı Burhaneddin
TuyuğHüsnimatla
MüstezatDoldurma dize
ManiKoçaklama
KoşmaHey,bre hey…
VarsağıZiyade beyit
  1. Aşağıdaki dörtlükler koşmanın hangi türüne aittir?
El çek tabip el çek yaram üstünden.
Sen benim derdime deva bilmezsin.
Sen nasıl tabipsin, yoktur ilacın.
Yaram yürektedir sarabilmezsin.
 
Adalet kalmadı hep zulüm doldu
Geçti şu baharın gülleri soldu
Dünyanın gidişi acayip oldu
Koyun belli değil kurt belli değil
 
Ok atılır kal’asından
Hak saklasın belâsından
Köroğlu’nun nârasından
Her yan gümbür gümbürlenir
 
Şafak söktü tan yerleri atıyor,
Tren gelmiş acı acı ötüyor,
Kardeşim şehit olmuş yerde yatıyor,
Ak elleri kızıl kana batıyor.
 
  1. Aşağıdaki manilerin türünü karşılarına yazınız.
Gide gide yoruldum
Sular gibi duruldum
Şu karşı ki oğlanın
Gözlerine vuruldum
 
Derdim var beller gibi
Söylemem eller gibi
Kalbimin hüznü var
Yıkılmış eller gibi
Gözlerimden yaş akar
Bulanmış seller gibi
 
Kuleden
Ses geliyor kuleden
O kaş o göz değil mi?
Beni sana kul eden
 
Niçin kondun a bülbül
Kapımdaki asmaya
Ben yârimden ayrılmam
Götürseler asmaya
 
  1. Aşağıda tanımı verilen nazım türlerinin adını yazınız.
  • Allah’ın varlığını birliğini anlatan şiirler………………
  • Birinin ölümü üzerine yazılan şiirler…………………
  • Birini övmek için yazılan şiirler…………………..
  • Hz. Muhammet’e duyulan sevgiyi anlatan şiirler……………….
  • Birini veya bir durumu yermek için yazılan şiirler………………..
  • Şairin kendini övdüğü şiirler……………………………………..
  • Allah’a yalvarma, yakarış konusunun işlendiği şiirler…………….
  1. Aşağıdaki şiirlerin nazım şekillerini yazınız.
Karanfili ekemedim
Suyunu dökemedim
Yârimden ayırdılar
Yüzünü göremedim
 
Hü diyelim gerçeklerin demine
Gerçeklerin demi nurdan sayılır
On iki’mam katarına uyanlar
Muhammed Ali’ye yardan sayılır
 
Benî candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı  

Kamû bîmârınâ cânan devâ-yî derd eder ihsan
Niçin kılmaz manâ derman menî bîmâr sanmaz mı ……………………  
 
Çıkalım meydan yerine
Erelim Ali sırrına
Cân u başı Hak yoluna
Koyamazsın demedim mi
 
Seherden seyre vardum murgzâra
Hezârân murg gördüm geldi zara
 
Gül ü lâleyle zeyn olmış çemenler
Oyuna girdi gönlekcek semenler
…………….
 
Sırat kıldan incedir,
Kılıçtan keskincedir
Varıp anın üstüne,
Evler yapasım gelir
 
Gesi bağlarında üç top gülüm var,
Hey Allah’tan korkmaz sana bana ölüm var,
Ölüm var da şu gençlikte zulüm var.

Atma garip anam, şu dağların ardına,
Kimseler yanmasın, anam yansın derdime
…..
 
Emrah der ki düştüm dile
Bülbül figan eder güle
Güzel sevmek bir sarp kale
Ya alınır ya alınmaz
 
Behey elâ gözlü dil-ber
Vaktin geçer demedim mi
Harami mi olmuş gözlerin
Beller keser demedim mi
 
  1. Divan edebiyatının aşağıdaki nazım şekillerinin hangilerinin bent, hangilerinin beyit ile yazıldığını işaretleyiniz.
 Beyitlerden oluşanlarBentlerden oluşanlar
Rubai  
Kıt’a  
Gazel  
Müstezat  
Murabba  
Mesnevi  
Şarkı  
Terciibent  
Müseddes  
Muhammes  
Kaside  
Tuyuğ  
  1. Aşağıda bir özelliği verilen şairlerin adlarını yazınız.
  • İlk divan şairi……………………..
  • Anadolu’daki ilk mutasavvıf……………………..
  • Nefesleriyle ünlü Sivaslı Bektaşi şairi…………………………..
  • Son büyük divan şairi…………………………..
  • Güzellemeleriyle ünlü Toroslar’da yaşayan halk şairi……………………
  • Şarkı türünü edebiyatımıza kazandıran divan şairi………………………………
  • Aşk ve ıstırap şairi olarak bilinen, Bağdat’ta yaşamış divan şairi……………….
  • Tasavvuf edebiyatının kurucusu………………………………
  • Tuyuğu edebiyatımıza kazandıran hükümdar şair…………………………..
  • Bolu Beyi ile mücadelesinin efsaneleştiği, koçaklamalarıyla ünlü halk şairi………………….
  • Siham-ı Kaza eseriyle ünlü divan edebiyatı hiciv şairi………………………
  1. Aşağıdaki kavramların anlamlarını karşılarına yazınız.
  • Mahlas:
  • Cönk:
  • Mazmun:
  • Kavuştak:
  • Vahdetivücut
  • Tecelli:
  • Taç beyit:
  • Hüsnimakta:
  • Musammat gazel:
  • Yekahenk gazel:
  • Girizgah:
  • Yekavaz gazel:
  • Takti:
  • Tapşırma:
  • Hüsnimatla:
Kategoriler
11.SINIF ÇALIŞMA SORULARI

TANZİMAT, SERVETİFÜNUN, FECRİATİ, MİLLİ EDEBİYAT ŞİİRİ ETKİNLİK KÂĞIDI

  1. Tanzimat şiiri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden doğru olanları işaretleyiniz.
  • Tanzimat Edebiyatı, Şinasi’nin 1839 yılında çıkarmaya başladığı Tercüman-ı Ahval gazetesi ile başlamıştır……….
  • Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa birinci dönem; Abdülhak Hamit, Muallim Naci ve Recaizade Mahmut Ekrem ikinci dönem şairleridir………
  • Birinci dönem Tanzimat’ta göz için uyak, ikinci dönemde ise kulak için uyak hâkimdir…
  • Tanzimat şiirinde biçim eskidir. Yani divan edebiyatı nazım şekilleri kullanılmıştır……..
  • Birinci dönemde dili sadeleştirmeye çalışmışlarsa da başarılı olamamışlardır………..
  • İkinci dönemde toplum, için sanat anlayışı hakimdir………..
  • Recaizade ve çevresindekiler hak, adalet, özgürlük gibi toplumsal konuları işlemişlerdir…………
  • İkinci dönemde dil sadeleştirilmiştir…………………
  • Ziya Paşa, Şiir ve İnşa makalesiyle halk şiirini överek divan şiirini eleştirmiştir…….
  • Tanzimat edebiyatında Fransız edebiyatı örnek alınmıştır…………..
  • Sone, terzarima gibi türler ilk defa bu dönemde kullanılmıştır………
  • Şiirde “hürriyet,millet” kavramlarını ilk defa kullanan kişi Namık Kemal’dir…………
  • Bu dönemde şiir soyuttur ve her şey idealize edilmiştir…………..
  • İkinci dönemde Abdülhak Hamit Tarhan klasik şekillerde bazı değişiklikler yapmaya çalışmıştır………
  • Tanzimat şiirinde biçim değil içerik ön plandadır………….
  •  Tanzimat şiirinde bütün güzelliği önem kazanmıştır…………………
  • Şiire başlık verme geleneği bu dönemde başlamıştır…………….
  • Aruz ölçüsünü kullanmışlardır……………
  • Osmanlıcılık ve Batıcılık düşüncelerinin etkisinde gelişen bir şiirdir…………..
  1. Servetifünun Dönemi ile ilgili doğru bilgileri işaretleyiniz.
  • Şiirde yeni şekiller kullanılmaya başlanmıştır. İlk defa sone, terzarima ve triyole kullanılmıştır…..
  • Arap ve Fars edebiyatlarının etkisinde oluşan bir şiirdir…………….
  • Parnasizm ve sembolizm akımları etkilidir……………..
  • Dilde sadeleştirmeden vazgeçilmiş hatta az kullanılan ve ahenkli sözcükleri sözlükten bularak kullanmaya çalışmışlardır……………
  • Hayal kırıklığı, gerçeklerden kaçış, hayal-hakikat çatışmaları, aşk gibi temalar en sık işlenen temalardır…………….
  • Tevfik Fikret ve Ahmet Haşim en önemli şairleridir………………….
  • İstanbul’un kötülendiği ilk şiir olan “Sis” şiiri bu dönemde yazılmıştır……….
  • Şiirde cümlenin tek dizede bitmediği ve diğer dizelere sarktığı anjanbıman tekniği kullanılmaya başlanmıştır……………
  • “Sanat, toplum içindir.” anlayışı hakimdir……………….
  • 1896 yılında Servet-i Fünûn dergisinin başına Recaizade Mahmut Ekrem’in getirilmesiyle genç şairler bu dergi etrafında toplanmış ve dönem  başlamıştır………….
  • Cenap Şahabettin, sembolizmi şiirimizde ilk defa kullanan şairdir………………
  • Dönem, 1901 yılında Hüseyin Cahit Yalçın’ın Fransızcadan çevirdiği “Edebiyat ve Hukuk” makalesi vesilesiyle derginin kapatılmasının ardından sona ermiştir……………..
  • Divan edebiyatındaki müstezat nazım şeklini serbest müstezata çevirmişler ve nazmı nesre yaklaştımaya çalışmışlardır………………..
  1. Fecriati ile ilgili doğru bilgileri işaretleyiniz.
  • Edebiyatımızdaki ilk edebi topluluktur…………
  • Parnasizm akımının etkisi hakimdir………….
  • Topluluğun ortak bir poetikası olmadığından çabuk dağılmışlardır…………………
  • Edebiyatımızdaki ilk beyannameyi yayımlayan Servetifünun şairlerinin aksine sanat için sanat anlayışını benimsemişlerdir……………………
  • Anlam oldukça kapalıdır ve dil sembolizmin etkisiyle imgelerle doludur……………
  • Saf şiir anlayışı ile şiirler yazmışlardır…………..
  • Toplumsal sorunlardan uzak kalmışlardır……………………….
  • Doğu eserlerini Batı’ya, Batı eserlerini de Doğu’ya tanıtmak istediklerinden çeviriye önem vermişlerdir……
  • “Sanat, şahsi ve muhteremdir.” sloganıyla hareket etmişlerdir………………..
  • Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmışlar, şekil olarak eskiye bağlı kalmışlardır………
  • Köylü vezni olarak gördükleri aruz ölçüsü yerine hece ölçüsünü tercih etmişlerdir……………
  1. Milli Edebiyat şiiri ile ilgili doğru bilgileri işaretleyiniz.
  • Ziya Paşa’nın sistematize ettiği Türkçülük akımının etkisinde oluşan bir edebiyattır………..
  • Anadolu, Anadolu insanının yaşamı ve zorlukları, savaşlar, milli değerler gibi temalar işlenmiştir…………..
  • 1911’de Selanik’te yayımlanan Yeni Lisan Makalesi ile başlamıştır…………
  • Dilde sadeleşme çalışmaları başlamış ve bunda da başarılı olunmuştur………….
  • Şiirlerde halk şiirine ve geleneğine bir yönelme vardır…………………
  • Şiirler anonimdir………….
  • Milli ölçümüz olan aruz ölçüsü yaygın şekilde kullanılmıştır……………
  • Göz için uyak anlayışı yaygındır……………….
  • Şiirler lirik açıdan zayıf, biçimin çok da önemli olmadığı şiirlerdir……………………
  • Şairlerin şiirlerini yazdıkları esere cönk adı verilir…………
  • Amaç milliyetçilik düşüncesini yaymak olduğundan toplum için sanat anlayışı hakimdir………..
  • Kapalı, imgeli, yoğun bir anlatım tercih edilmiştir…………..
  • Mehmet Emin Yurdakul, milli şair olarak en çok eser veren şairlerdendir………………..
  • Geleneksel olan gazel, kaside, mesnevi gibi nazım şekilleri tercih edilmiştir………….
  • Bütün güzelliğinden çok parça güzelliği önemsenmiştir…………………….
  1. Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları doğru bilgi ile doldurunuz.
  • Noktalama işaretleri ilk olarak …………………………..döneminde ……………….tarafından kullanılmıştır.
  • Tanzimat şiirinde ………………….ölçüsü kullanılmıştır.
  • Ziya Paşa ……………………adlı eserinin önsözünde divan şiirini övmüştür. Bunu üzerine …………………….. , onu eleştirmiş ve…………………………………….adlı eseri yazarak Ziya Paşa’yı eski edebiyatı savunmakla suçlamıştır.
  • Recaizade ve Muallim Naci arasındaki ………………………………..tartışması kafiyenin göz için mi kulak için mi yapılası gerektiği konusunda yapılmıştır.
  • Milli Edebiyat döneminde bağımsız olan şairler…………………………………ve……………………………………’dir.
  • Halit Ziya ve Mehmet Rauf imgeli, sanatlı anlatıma sahip düzyazı şeklinde ……………………………yazmışlardır.
  • Servetifünûn döneminde tablo altına şiir yazma geleneği olan ……………………………çok yaygındır.
  • Fecriati’de  ………………………………..akımı görülür.
  • Milli Edebiyat dönemi 1911’de ……………………’te çıkarılan……………………………dergisinde yayımlanan …………………………..makalesiyle başlamıştır.
  • Fecriati döneminde ve sonrasında şiir yazan ve aruz ölçüsünü hiç kullanmayan sembolist şair……………………………’dir.
  1. Aşağıda hakkında bilgi verilen eserler hangileridir?
  • Tevfik Fikret’in hece ölçüsü ile yazdığı şiir kitabı…………………………..
  • Mehmet Rauf’un mensur şiir kitabı…………………….
  • Hürriyet kelimesinin kullanıldığı ilk eser………………….
  • Recaizade Mahmut Ekrem’in üçüncü cildinde eski şiiri ve Muallim Naci’yi eleştirdiği, kelime anlamı güzel, nağmeli söz olan kitabı……………..
  • Muallim Naci’nin kelime anlamı “kötü söz, sinek vızıltısı” olan ve Recaizade’ye çok ağır eleştirilerinin yer  aldığı eser…………..
  • Yahya Kemal Beyatlı’nın hece ölçüsü ile yazdığı tek şiir……………………
  • Tevfik Fikret’in oğluna hitaben yazdığı ve tüm ülke gençlerine öğütler verdiği kitabı……………………..
  • Mehmet Akif Ersoy’un yedi ciltten oluşan tek eseri………………………….
  • Mehmet Akif’in şiir kitabına dahil etmediği şiiri………………………
  • Şinasi’nin çeviri şiirlerinin yer aldığı eseri………………………….
  • Ziya Paşa’nın felsefi düşüncelerini  anlattığı en ünlü eseri……………………..
  • Ziya Gökalp’in yazdığı ve Türk mitolojisinde Türklük felsefesini yaymak ülküsünü simgeleyen ifadeyi işleyen eser……………………
  • Mehmet Emin Yurdakul’un “Ben bir Türküm; dinim, cinsim uludur.” dizeleriyle başlayan ünlü şiiri………………….
  • Abdülhak Hamit Tarhan’ın karısının ölümü üzerine yazdığı şiir………………….
  • Cenap Şahabettin’in karı anlattığı lirik şiiri…………….
  • Ahmet Haşim’in “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı önsözünün yer aldığı şiir kitabı…………
  • Tevfik Fikret’in İstanbul’u kötülediği şiir…………………………..
  • Mehmet Akif’in oğluna yazdığı ve tüm gençlere hitap ettiği eseri…………..
  1. Aşağıdaki şairlerin hangi döneme ait olduklarını işaretleyiniz.

 TANZİMATSERVETİFÜNUNFECRİATİMİLLİ EDEBİYATBAĞIMSIZLAR
Yahya Kemal     
Ahmet Haşim     
Şinasi     
Ziya Gökalp     
Namık Kemal     
Abdülhak Hamit     
Mehmet Akif     
Mehmet Emin     
Ziya Paşa     
Recaizade Mahmut Ekrem     
Süleyman Nazif     
Muallim Naci     
  1. Aşağıdaki eserlerin karşılarına yazarlarını ve yazıldıkları dönemi yazınız.
 ŞAİRDÖNEM
Takdir-i Elhan  
Müntehebat-ı Eşar  
Rubab-ı Şikeste  
Tamat  
Şerare  
Göl Saatleri  
Gizli Figanlar  
Ey Türk Uyan  
Haluk’un Vedaı  
Ordunun Destanı  
Tarih-i Kadim  
Geçtiğim Yol  
Kürsi-i İstiğrak  
Batarya ile Ateş  
Ateşpare  
Ali Canip Yöntem  
Terkib-i Bent  
Altın Işık  
Tan Sesleri  
Kategoriler
10. SINIF 10. SINIF ÇALIŞMA SORULARI

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK ŞİİRİ ÇALIŞMA KÂĞIDI

  1. Aşağıdakilerden hangisi İslamiye Öncesi Türk şiiri ile ilgili yanlış bilgidir?

……Kullanılan ölçü, milli ölçümüz olan aruz ölçüsüdür.

…….Nazım birimi dörtlüktür.

…….Bilinen ilk şairimiz Yolluğ Tigin’dir.

…..Şiirlerde göçebe kültürün özellikleri görülür.

…..Bazı şiirlerde Budizm’in etkileri görülür.

……Aşk, doğa, at sevgisi, kahramanlık, ölüm gibi temalar işlenmiştir.

…..Şiirlerin toplandığı esere cönk adı verilirdi.

……Şairler o dönemde hem şair hem din adamı hem şifacı hem de büyücüydüler.

…..Dil yabancı etkinin olmadığı öz Türkçedir.

….Doğa, aşk gibi konuların işlendiği eserlere sav adı verilirdi.

…..Bu dönemle ilgili bilgilere Divan-ı Hikmet adlı eserde rastlarız.

…..Bu dönemde şairlere ozan, şaman, kam, baksı veya ozan adı verilirdi.

…..Şiirler kopuz eşliğinde özel bir ezgiyle söylenirdi.

…..İslamiyet öncesi şiirde  sagu, koşuk ve destan olmak üzere üç nazım türü vardır.

…..Genelde yedili hece ölçüsü kullanılırdı.

….Bu dönemde şiirler sözlüdür ve anonimdir.

….Şiirlerde yarım uyak kullanılırdı.

….O dönemde şölen, sığır ve yuğ adı verilen törenler yapılırdı.

…Koşma, bu dönem şiirinde en çok kullanılan türdür.

  1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları doğru bilgi ile doldurunuz.
  • İslamiyet öncesinde cenaze törenine…………………denir.
  • İslamiyet öncesinde ava çıkmadan önce yapılan törene……………….., avdan dönünce yapılan törene ise………………….denir.
  • Bilinen ilk şairimiz……………………… şairi olan………………………………’dir.
  • Ölen birinin arkasından söylenen şiirlere İslamiyet öncesinde …………………., halk şiirinde……………….., divan şiirinde ……………………..denir.
  • İslamiyet öncesi şiir örneklerine ……………………………’nın yazdığı ………………………………… adlı ansiklopedik sözlükte rastlarız.
  • İslamiyet öncesinde atasözü niteliğindeki özlü sözlere sav denir.
  1. “Ödlek arığ kevredi

Yunçığ yavuz tovradı

Erdem yeme sevredi

Ajun beği çertilür” Bu şiirden yola çıkarak İslamiyet öncesi Türk şiirinin özelliklerini yazınız.

4. I.Metin

Ulşıp eren börleyü

Yırtıp yaka urlayu

Sıkrıp üni yurlayu

Sıgtap közi örtülür

(Erler kurtlar gibi uluşup

Bağırıp yakalarını yırtıyor

Kısık seslerle haykırıyor

Gözleri yaşla örtülünceye kadar ağlıyorlar.)

II.Metin

Türlüg çeçek yarıldı

Barçın yadım kerildi

Uçmak yeri körüldi

Tumluk yana kelgüsüz

(Günümüz Türkçesiyle:

Rengarenk çiçekler açıldı

İpek yaygılar serildi

Cennet yeri görüldü

Soğuklar artık gelmez.)

Yukarıda verilen metinleri nazım birimi, ölçü, dil ve tema açısından karşılaştırınız. Bu karşılaştırmadan sonra metinlerin türlerini belirtiniz.

5. Aşağıdaki tabloda yer alan kavramları eşleştiriniz.

sagugazel
koşukşair
kopuzyuğ
sığırmüzik
baksıAv töreni